Ventileren met warmteterugwinning wint terrein
Uit de themanieuwsbrief ‘Installatie’
Ventileren met warmteterugwinning is bezig aan een opmars in de bestaande bouw. Voor elke situatie is vandaag de dag wel een oplossing te bedenken. “Het assortiment is gewoon heel erg breed”, beaamt product manager Ellen Feddes van fabrikant Zehnder.
“Het is wel altijd een uitdaging in de renovatie, steeds een puzzel”, zegt zij. “Er is geen one-size-fits-all-aanpak, maar met een breed palet aan zowel kennis als producten, zien we dat er op allerlei mogelijk manieren oplossingen kunnen worden gevonden. En dat ventilatie met warmteterugwinning kan.”
Tegen het plafond
Voorbeelden te over. Neem de renovatie van 307 woningen uit de jaren 20 in Alkmaar (beschermd stadsgezicht), voor woningcorporatie Woonwaard. Daar werd de ventilatie-unit tegen het plafond van de keuken geplaatst en weggewerkt met een verlaagd plafond inclusief serviceluik. Een berging was er niet in deze woningen. “De keuken bleek een mooie alternatieve locatie en een betere optie dan bijvoorbeeld de slaapkamer”, zegt Feddes. “Een keuken beleef je als bewoners heel anders. Daar staat immers ook de koelkast die wel eens geluid maakt. Dat is in dat opzicht minder kritiek.”
Een unit tegen het plafond – in dit geval de WHR 920 – voorkomt dat bewoners ruimte moeten inleveren. “Die woningen zijn best klein en een traditionele unit aan de wand neemt zo een vierkante meter in. Die komt dan op een plek waar vaak ook een wasmachine of iets dergelijks staat.”
Sturen met kleppen
Ruimtegebruik was ook een issue in Tilburg, waar in 130 portiekflats van WonenBreburg momenteel het ComfoVar Aero-systeem wordt geïnstalleerd. “Ruimtegebrek is een beetje de rode draad bij elk renovatieproject. Bij nieuwbouw kun je een wtw-systeem meteen inplannen, dat is toch makkelijker. Het mooie van het ComfoVar Aero- systeem is dat je alleen kleppen hoeft te plaatsen en geen unit. Die ruimte bespaar je dan al.”
De centrale units – twee per drie boven elkaar liggende woningen - staan in de berging. “Daar is de keuze gemaakt om collectieve strangen van boven naar beneden in een hoekje in de keuken te maken, met een verlaagd plafond in de gang waardoor elke kamer wordt bereikt met de kanalen. In de woon- en slaapkamers komen dus verder geen koven of iets dergelijks. Dat is voor bewoners fijn, want dan hoeven ze niet opnieuw te schilderen of te behangen. Die kamers blijven netjes.”
Inbouwkast
Over schachten en koven gesproken: veel oudere woningen hebben van vroeger uit inbouwkasten en schouwen die niet meer worden gebruikt. Die komen van pas. “Daar kan de installateur kanalen in kwijt, met behoud van indeling van de woning”, zegt Feddes. “Inbouwkasten zijn voor zowel de unit als voor kanalen geschikt. Het is afhankelijk van de jaartallen, maar we hebben best veel woningen met inbouwkasten. Daarmee zij we in Nederland pas gestopt in de jaren 80.”
Inbouwkasten helpen ook om geluid te dempen op het moment dat daarin de unit wordt geplaatst. Een goede deur werkt als demper. “Vooral als de kast uitkomt in een slaapkamer, moet dat een fatsoenlijke deur zijn. Is het een kast op de overloop, dan heb je met de slaapkamerdeur dus een tweede deur. Dat is echt genoeg om geen last te krijgen van geluid.”
Overigens, vervolgt Feddes, met units op een open zolder gaat het tegenwoordig ook al goed. “Nieuwere units maken veel minder geluid.”
Serieuze stappen in energiebesparing
Wtw toepassen biedt bewoners comfort en scheelt enorm in de energiebehoefte van de woning. Zehnder rekent in presentaties voor dat het verschil met mechanische afzuiging en roosters 20 kWh/ m2 per jaar is. Dat getal is ook terug te vinden in de Standaard en Streefwaarden.
Zehnder ziet de populariteit van wtw in de bestaande bouw dan ook toenemen, bevestigt Feddes. “We zien echt een mooie stijging in de renovatie. Waar eerder wtw werd gebruikt voor nieuwbouw en in de renovatie eigenlijk altijd mechanische afzuiging werd gekozen – voorlopers uitgezonderd – zien we dat een systeem D nu veel meer standaard wordt overwogen. Ik denk dat dat heel goed is voor Nederland, omdat je er serieuze stappen me kan maken op energiebesparing in de bebouwde omgeving. We willen graag van het aardgas af. Je maakt dan zó’n stap als het lukt om naar wtw te gaan. Omdat je dan ook je kierafdichting echt goed kan gaan doen in de woningen. De ventilatie is dan in elke ruimte goed geregeld en de roosters kunnen weg.”
Kierdichting bij oude woningen kan lastig zijn. Hoe erg is dat, gezien wtw daarbij gedijt? “Kierdichting wordt bij renovatieprojecten goed aangepakt, ook bij oude woningen lukt dat. En stel: er zou een stukje niet lukken, dan kan wtw toepassen nog steeds. Zo lang je nog kieren hebt, verlies je wel meer warmte, maar het is dus niet een vereiste dat je beide maatregelen in één keer doet. Andersom geldt dat wel: als je isoleert en de woning dichtmaakt, moet je sowieso gaan ventileren.”
Ventilatieunit tegen plafond
Binnengasthuizen Zwolle