Gevelcollector brengt woning op label A++++
Drie woningen van Sint Trudo in Eindhoven zijn voorzien van de warmtecollectoren en hebben nu label A++++. (Foto: TNO)
Met vijftien vierkante meter gevelcollectoren wisten TNO en partners drie woningen van Sint Trudo in Eindhoven op te waarderen tot energielabel A++++. Dit is een van de resultaten van het door TNO gecoördineerde H2020 ENVISION-project om innovatieve oplossingen te vinden voor opwekking van energie door gevelvlakken. Basis van de gevelcollector is een coating van AkzoNobel die warmte absorbeert. De collector is ontwikkeld samen met prefab bouwer Emergo.
Het ENVISION-project liep van 2017 tot september 2022. Een van de andere uitkomsten van het project is een concept waarbij er zonnecellen in vensterglas zijn verwerkt. Dit is met name geschikt voor kantoorgebouwen, waar het bijvoorbeeld in het trappenhuis kan worden toegepast. NSG-Pilkington gaat dit PV-glas nog verder verbeteren en op de markt brengen.
Jaren 60
De drie woningen van Sint Trudo in Eindhoven dateren uit de jaren 60. De panden zijn voorzien van dakisolatie, zonnepanelen, een warmtepomp én het speciale gevelsysteem dat in staat is om verrassend veel warmte uit zonnestraling te absorberen. Verwachte terugverdientijd van dat gevelsysteem: zeven jaar, waarbij uiteraard ook veel afhangt van de toekomstige ontwikkeling van de energieprijzen.
“We wisten al wel dat het gevelsysteem een veelbelovende oplossing was, want we hadden de werking ervan al getest. Bij een sporthal bijvoorbeeld”, blikt Nicole Meulendijks (projectmanager bij TNO) terug. “Maar een woning brengt andere uitdagingen met zich mee. Bij zo’n duurzame renovatie wil je de overlast voor de bewoners zo beperkt mogelijk houden. Daarbij krijg je bij de toevoeging van gevelelementen aan bestaande woningen al snel te maken met de welstandscommissie.
Om lange procedures te voorkomen, ontstond al vrij snel ook het idee om een apart tuinhuisje te ontwikkelen met op het schuine dak zonnepanelen en op de horizontale vlakken gevelelementen. In die berging was dan ook plaats voor de warmtepomp en de rest van de technische installatie. Geheel prefab, dus snel te plaatsen, wat in deze tijd van arbeidskrapte natuurlijk ook een groot voordeel is.”
Niet maximaal geïsoleerd
Zowel de gevelelementen op de woningen als de speciale tuinhuisjes presteerden boven verwachting. De drie woningen in Eindhoven (van woningcorporatie Sint Trudo) die tijdens het onderzoeksproject werden verduurzaamd, ontvingen na afloop zelfs het begeerde A++++-label. “Per woning is daar maar vijftien vierkante meter aan gevelcollectoren voor nodig, verdeeld over de voor- en achtergevel. Daarbij gaat het om woningen die we niet eens maximaal hebben geïsoleerd”, benadrukt Bart Erich, senior researcher bij TNO.
“Bij bestaande woningen is het isoleren altijd een uitdaging en al helemaal bij huizen die in de jaren zestig zijn gebouwd. Maar met dak- en vloerisolatie, kierdichting en dubbele ramen blijk je dus al een heel eind te komen. Dat roept ook de vraag op of het met die benodigde isolatiegraad wel nodig is om in de volledige woning mechanische ventilatiesystemen met warmteterugwinning te installeren. We zijn nu aan het onderzoeken of we dat kunnen beperken tot bijvoorbeeld alleen de woonkamer.”
Afgelopen september (2022) werd het ENVISION-project afgerond. Maar dat betekent niet het eind van de door AkzoNobel, Emergo en TNO ontwikkelde warmte-win-gevel. Eind 2021 hebben de drie samenwerkingspartners Calosol opgericht: een joint venture om het innovatieve gevelconcept naar de markt te brengen en op te schalen. Er zijn al vergevorderde gesprekken met verschillende woningbouwcorporaties. “Zij zijn allemaal met het verduurzamen van hun woningvoorraad bezig en zijn zeer geïnteresseerd in een gestandaardiseerde totaalaanpak”, weet Meulendijks. “De huidige hoge energieprijzen maken dat nog urgenter dan het al was.”
“Binnen het ENVISION-project hebben we samen met de projectpartners ook uitgebreid onderzoek gedaan naar manieren om nieuwe en bestaande energienetwerken op een slimme manier aan elkaar te koppelen en met elkaar te laten communiceren”, vult Erich aan. “Als een huishouden via de thermische gevelcollectoren meer warmte wint dan benodigd, is het toch mooi als die warmte straks via zo’n netwerk automatisch met buurtgenoten kan worden gedeeld. En dat maakt ons gevelconcept nóg interessanter voor woningcorporaties”, aldus de man die zich inmiddels CTO van Calosol mag noemen.